یکی از پر مصرف ترین تجهیزات تصفیه آب در صنعت شیرین کننده آب صنعتی، و اسمز معکوس، فیلتر میکرونی یا میکرو فیلتر می باشد که در این مقاله، بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.
مفهوم فیلتراسیون
فیلتراسیون یا صاف کردن، یک روش فیزیکی جهت حذف ذرات معلق و یا تصفیه از هر سیال از جمله آب است که مبتنی به فرآیند تصفیه آب می شود. این ذرات معلق، می توانند موارد زیر باشند.
- گل و لای
- رنگ
- مواد آلی
- پلانکنون
- باکتری ها
- ذرات حاصل از خوردگی

انواع فیلتر ها
فیلتر های تصفیه آب به دو دسته زیر قابل تقسیم بندی خواهند بود.
فیلتر های سطحی
این فیلتر ها عملیات جدا سازی ذرات معلق از مایع را فقط در عمق بسیار کم انجام خواهد داد. که در واقع همان سطح فیلتر می باشد مانند
- غشا ها،
- کاغذ صافی
- فیلتر های کیسه ای
فیلتر های عمقی
این نوع فیلتر ها، عمل تفکیک و جدا سازی ذرات مایع در عمق بستر را انجام می دهد که فیلتر های میکرونی یکی از اقسام همین نوع فیلتر ها می باشند. برخی از انواع این نوع فیلتر ها موارد زیر خواهند بود.
- فیلتر های ثقلی
- فیلتر های فشاری
- فیلتر های میکرونی


انواع کلی فیلتر ها
فیلتر های شنی
این نوع فیلتر ها که به عنوان نخستین مرحله تصفیه در مدار های تصفیه آب صنعتی، به منظور حذف ذرات معلق فیزیکی بیولوژیکی موجود در آب تا قطر 50 میکرون می باشد.
فیلتر های کربنی
این نوع فیلتر ها که بعد از فیلتر های شنی در فرآیند تصفیه آب مورد استفاده قرار می گیرند، توسط کربن فعال شده در حذف مواد آلی معلق و محلول و همچنین، تفکیک کلراین و کلرامین به کار گرفته می شود. این کربن، قادر است کمک زیادی در کم کردن غلظت آلاینده ها و آلودگی ها، کند.
فیلتر های دیسکی
این نوع فیلتر ها یکی دیگر از بهترین و مطلوب ترین روش های حذف ذرات کلوئیدی آب، با کدورت بالا می باشد و این گونه فیلتر ها، در سایز های 20 الی 200 میکرون و ظرفیت های متنوع قابل عرضه به منظور تصفیه آب مدار های تصفیه آب صنعتی می باشد.
فیلتر های میکرونی
فیلتر های میکرونی یکی از انواع فیلتر های عمقی هستند که جهت حذف ذرات با اندازه نسبتا یکنواخت، در سیستم تصفیه آب، مناسب خواهند بود. این نوع فیلتر ها که در ادامه بیشتر در مورد آن ها خواهیم گفت، فیلتر هایی می باشد که به منظور حذف گل و لای و دیگر رسوبات تا سطح اندازه دانه میکرونی قابل بهره گیری در تصفیه آب ها خواهد بود. این نوع فیلتر ها به عنوان یکی از پر کاربرد ترین، تجهیزات و لوازم تصفیه آب در صنعت آب شیرین کن و اسمز معکوس مورد استفاده است.
ماهیت فیلتر میکرونی
میکروفیلتراسیون، یا همان فیلتر های میکرونی، یکی از مهم ترین فرآیند های غشایی می باشد که اساس کار آن، جدا سازی فیزیکی می باشد. که اندازه حذف مواد جامد به وسیله سایز منافذ فیلتر ها از 2/0 میکرون تا 20 میکرون مشخص شده است. فیلتر های میکرونی، از جنس نخی تابیده و پلی پروپیلن یا pp می باشند که یکی از پر مصرف ترین و در عین حال پر کاربرد ترین سیستم های حذف نمودن کدورت در آخرین مرحله پیش تصفیه در صنعت شیرین سازی آب، به شیوه اسمز معکوس، مورد کاربرد واقع می گردد. میکرو فیلتر، یا فیلتر میکرونی، دارای یک فیلتر، با منافذی در حدود میکرومتر می باشد. لازم به ذکر است که فیلتراسیون غشایی در تصفیه آب بر طبق اندازه منافذ غشا، به دو دسته قابل تقسیم بندی است که به شرح زیر خواهد بود.
- میکرو فیلتراسیون
- اولترافیلتراسیون
نکته
فیلتر های میکرونی، قابلیت شست و شو و استفاده مجدد را نخواهند داشت. و از آن جا که این نوع فیلتر ها مرکز تجمع میکرو ارگانیسم ها، می باشند پس از تغییر رنگ می بایست از فیلتر جایگزین استفاده نمود.

انواع فیلتر های میکرونی بر طبق جنس
فیلتر های میکرونی نخ تابیده یا نخ
این نوع فیلتر ها که در سیستم های تصفیه، دارای کاربرد فراوانی هستند، جهت فیلتراسیون ذرات معلق، در تصفیه آب اسمز معکوس، مورد استفاده قرار می گیرند. فیلتر های میکرونی نخی، در حذف گل و لای نیز، تاثیر چشمگیری خواهند داشت و ذرات معلق و گل و لای در اندازه های میکرون که توسط واحد فیلتر شنی حذف نشده اند را حذف می کنند و آب صاف و خالص و زلال و عاری از گل و لای را تولید می کنند.
اندازه فیلتر های میکرونی نخی
- بالا تراز 20 اینچ
- دارای قطر 5/2 اینچ
خصوصیات فیلتر های میکرونی نخ تابیده یا نخی
برترین ویژگی فیلتر های نخی، موارد زیر خواهد بود.
- قابلیت شست و شو
- استفاده مجدد از آن
کاربرد فیلتر های میکرونی نخی
این نوع فیلتر ها در از بین بردن موارد زیر کاربرد ویژه خواهند داشت.
- لجن ها
- جلبک ها
- کدورت آب ها
- زنگ زدگی لوله ها
- ذرات موجود در آب
- مصرفی در آب هایی دارای کدورت بسیار شدید

عمر فیلتر های میکرونی نخی
عمر مفید و میزان عملکرد، فیلتر های نخی، با ویژگی های آب ورودی ارتباط تنگا تنگ دارد. هنگامی که آب ورودی دارای گل و لای بسیار باشد، زمان تعویض فیلتر نخی به مراتب در بازه زمانی کمتری اتفاق می افتد. عمر هر فیلتر میکرونی نخی، 6 ماه خواهد بود و پس از 6 ماه نیز، عملکرد معکوس خواهد داشت. و به جای اینکه میکروب ها را از آب بگیرد، به آب میکروب و آلاینده ها نیز، وارد خواهد نمود.
نحوه و نکات نگهداری از فیلتر های میکرونی نخی
- هر اندازه دبی آب کمتر باشد، سلامت فیلتر میکرونی نخی، بیشتر خواهد بود.
- هر اندازه که کدورت آب کمتر باشد، سلامت فیلتر میکرونی نخی، بیشتر خواهد شد.
فیلتر های میکرونی الیافی پلی پروپیلین یا پی پی
این نوع فیلتر های میکرونی، جهت حذف ذرات معلق و گل و لای از آب مورد مصرف قرار می گیرد. جنس این نوع فیلتر ها، از جنس پشم شیشه و پای پروپیلین می باشد که طی عملیات و فرآیندی، به صورت فیلتر های استوانه ای شکل تبدیل می شوند. این نوع فیلتر ها، در سایز های زیر موجودند.
- فیلتر های میکرونی الیافی، 10 تا 40 اینچ
- فیلتر های میکرونی الیافی قطر های 5/2 و 5/4 اینچ
خصوصیات و ویژگی های فیلتر های میکرونی پلی پروپیلین
- موادی که در ساخت این نوع فیلتر ها نقش داشته اند، در آب نیز تاثیری نخواهد داشت.
- این نوع فیلتر ها به گونه ای ساخته شده اند که هیچ کدام از قسمت های اجزای آن، جدا نخواهند شد که به آب وارد شوند.
- تولید شده از جنس پلی پروپیلین
- مزیت های فیلتر های میکرونی پلی پروپیلین
- دارای قابلیت انعطاف پذیری بسیار بالای شیمایی
- دارای استحکام بالا در برابر میکروارگانیسم ها
- دارای طول عمر بالا
- دارای ظرفیت بسیار بالا جهت جمع آوری ذرات معلق موجود در آب
- دارای مزیت مار پیچ بودن که این مزیت موجب به دام افتادن ذرات خواهد شد.

نحوه تشخیص کیفیت فیلتر میکرونی الیافی پروپیلین
- وزن فیلتر میکرونی
- استحکام فیلتر میکرونی
- تراکم فیلتر میکرونی
کاربرد ها و کارایی های فیلتر الیافی پروپیلین
این نوع فیلتر ها، دارای کاربرد ها و کارایی های بسیار و مفیدی خواهند بود.
- شن و ماسه را به سهولت حذف می کند به همین جهت، شیر آلات و سیستم های حرارتی، با مشکل گرفتگی رو به رو نخواهند شد.
- تمامی گل و لای موجود در آب را حذف خواهد کرد. و موارد زیر از جمله این موارد خواهد بود که با مشکل گرفتگی سیستم ها رو به رو نخواهند شد.
- لباسشویی
- ظرفشویی
- پکیچ
- آب گرم کن
- زنگ لوله ها و نا خالصی هایی که در اثر فرسودگی لوله های قدیمی آب، وجود دارند را حذف خواهد نمود.
- تمامی جلبک ها و خزه ها و موجودات ریز و موادی از این قیبیل را به راحتی، فیلتر خواهد نمود.
- در بخش های پیش تصفیه سیستم های تصفیه آب نیمه صنعتی، و صنعتی کاربرد خاص خواهد داشت.
مکانیسم فیلتر های میکرونی
جهت تفکیک و جدا نمودن میکرو ارگانیسم ها، و ذرات معلق موجود در یک محلول، آن را از یک غشا پلاستیکی یا پلیمری که از میلیون ها حفره ریز تشکیل شده عبور می دهند؛ این فیلتر ها ذراتی با اندازه 1/0 تا 10 میکرو متر را حذف می کند. در حقیقت، ذرات معلق و کلویید های بزرگ مثل جلبک ها، پروتوزا و باکتری های بزرگ از فیلتر عبور نکرده و حذف می شوند. اما مواردی مانند یون های تک ظرفیتی مانند یون های سدیم و کلر، مواد آلی محلول و کلویید ها و ویروس های ریز قادرند از فیلتر عبور کنند.
فیلتر میکرون ها، قادر خواهند بود به عنوان پیش تصفیه برای اولترافیلتراسیون و یا تصفیه نهایی پس از فیلتر های شنی به کار گرفته شوند. جنس دستگاه فیلتر های میکرونی، غالبا از جنس پلی اتیلن و الیاف می باشد.
اندازه های منافذ فیلتر میکرونی
اندازه های منافذ فیلتر های میکرونی، در حدود میکرو متر است که، مرسوم ترین آن ها، موارد زیر خواهند بود.
- فیلتر میکرونی با منافذ 5 میکرون،
- فیلتر میکرونی با منافذ 2 میکرون
- فیلتر میکرون با منافذ 20 میکرون
انواع فیلتر های میکرونی
فیلتر های میکرونی از نظر اندازه قطر، به دو دسته زیر قابل تقسیم بندی خواهند بود.
فیلتر های کاتریج جامبو
این فیلتر ها که به آن ها فیلتر های جامبو یا چاق نیز اطلاق می شود؛ دارای قطر 5/4 اینچ خواهد بود.
فیلتر های کاتریج اسلیم
این نوع فیلتر ها که به آن ها فیلتر های نیم جامبو یا فیلتر های لاغر نیز اطلاق می شود، دارای قطر 5/2 اینچ خواهند بود.
اندازه فیلتر میکرونی
فیلتر میکرونی در اندازه های زیر، در بازار موجود است.
- اندازه ،2، 5، 10 ،20، میکرون
- اندازه های 10، 20، 30، 40، اینچ
- قطر فیلتر میکرونی در اندازه های، 5/2 و 5/4، اینچ
موارد مصرف و کاربرد فیلتر های میکرونی
فیلتر میکرون ها در موارد زیر پر مصرف و پر کاربرد خواهند بود.
- صنایع شیمیایی
- پیش تصفیه سیستم اسمز معکوس آر او
- صنایع غذایی
- صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
- فیلتراسیون آب های سطحی
- فیلتراسیون آب بویلر ها و دیگ های بخار
- صنایع فولاد و فلزات
- صنایع ساختمانی
- صنعت تصفیه آب
- صنعت نوشابه سازی
- صنایع بیوزیستی
- فرآیند های لبنیاتی
- پیش تصفیه استخر
- پیش تصفیه در همه دستگاه های آب شیرین کن
- صنایع پلاستیک سازی
- تصفیه اولیه چاه
- فیلتراسیون آب رنگرزی
- فیلتراسیون آب های جاری و سطحی
- تصفیه اولیه آب ورودی ساختمان
- واحد های تحقیقاتی
- بویلر ها و خنک کننده ها


کاربرد فیلتر های میکرونی در تصفیه آب
فیلتر های میکرونی، در تصفیه آب، برای حذف ذرات معلق و رفع کدورت و همچنین به عنوان پیش تصفیه در دستگاه اسمز معکوس ro مورد مصرف قرار می گیرند.
کاربرد فیلتر هایی میکرونی در تصفیه فاضلاب ها
فیلتر های میکرونی در تصفیه نمودن آب به جهت حذف ذرات معلق و رفع کدری آب، و علاوه بر این ها، در روش بیوراکتور غشایی مورد استفاده و به کار گیری هستند. در فرآیند تصفیه فاضلاب ها، اغلب همراه با فرآیند های جداگانه دیگری از قبیل اولترافیلتراسیون و اسمز معکوس جهت فراهم کردن جریانی عاری از کثیفی ها و آلودگی ها استفاده می گردد.
فیلتر میکرونی عمدتا به عنوان یک پیش تصفیه برای دیگر فرآیند های جدا سازی همچون، اولترافیلتراسیون و تصفیه ثانویه جهت فیلتراسیون گرانولی عمل می نماید.
لوازم جانبی فیلتر های میکرونی
- آچار های هوزینگ فیلتر کاتریج
- فشار سنج های ورودی و خروجی
- شیر های کاهش فشار
- شیر های جدا سازی
زمان تعویض فیلتر های میکرونی
لازم به ذکر است که با جمع شدن ذرات بر روی فیلتر کارتریج، عبور جریان از طریق فیلتر محدود می شود. این محدودیت، موجب کاهش سرعت جریان عبوری و افزایش افت فشار می شود. باید اذعان نمود که فشار، عمده ترین پارامتر و مولفه، جهت تعیین وضعیت و کارایی فیلتر کارتریج می باشد. چنانچه که افت فشار، در فیلتر کارتریج بیش از حداکثر فشار توصیه شده باشد، بیان کننده و نشان دهنده این خواهد بود که فیلتر، نیاز به تعویض خواهد داشت.
مقدار فشار فیلتر میکرونی
مقدار و میزان افت فشار فیلتر میکرونی بر طبق مشخصات و اندازه فیلتر میکرونی متفاوت خواهد بود. فیلتر های غشایی در افت فشار 1 بار و فیلتر های رشته ای در فشار 5/1 بار می بایست که تعویض شوند.
مزیت های فیلتر های میکرونی
- طول عمر بالا
- حذف باکتری ها و ویروس ها
- افت فشار پایین
- مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی گوناگون
- قدرت فیلتراسیون و حذف مواد معلق بالا
- عدم تعویض زود هنگام فیلتر