زغال فعال برای گیاهان چیست و چه کاربردی دارد؟ زغال چوب معمولی با زغال فعال متفاوت است و گاهی این دو به اشتباه گرفته می شوند. زغال فعال از سوزاندن مواد پسماند از جمله چوب یا پوسته نارگیل،هسته میوه ها و یا زباله های طبیعی مانند پوست گردو، پوست پسته و … در دمای بسیار بالا و از طریق فرآیندی به نام پیرولیز بدست می آیند. زغال چوب فعال دارای سطح جذب بالاتری نسبت به زغال چوب معمولی است. تفاوت آنتراسیت و کربن اکتیو بیشتر در میزان سطح جذب و فعال سازی است.
با استفاده از تحقیقات انجام شده زغال فعال به عنوان یک ماده مفید برای گیاهان شناسایی شده است. استفاده از زغال فعال به همراه مخلوط خاک باعث می شود فضای متخلخلی برای خاک گیاهان ایجاد شود. این میزان تخلخل می تواند از غرقاب شدن آب در ریشه گیاهان جلوگیری کند. به نوعی در تعدیل کردن آب برای گیاهان نقش بسزایی دارد. حتی اگر گیاهان در گلدانی باشند که زهکشی نداشته باشند می توان اطمینان حاصل کرد که مشکل پوسیدگی برای ریشه به وجود نخواهد آمد. همچنین زغال فعال به دلیل سطح جذب بالا می تواند در جذب کود و مواد آلی مورد نیاز خاک خوب عمل کند و بعد از جذب این مواد، انها را به آرامی به خاک گیاه اضافه می کند. همچنین کربن فعال با جذب ناخالصی ها،باکتری ها و ویروس ها می توانند از نشت الاینده های موجود در خاک به گیاهان جلوگیری کنند. زغال فعال قادر است ph خاک را نیز تعدیل کند و در صورت اسیدیته بودن خاک آن را خنثی کند. به همین دلیل، می تواند خواص فیزیکی و بیولوژیکی خاک بهبود یابد. علاوه بر این زغال فعال می تواند در جذب بو و باکتری به صورت موثر عمل کند. این فرایند بخصوص برای رشد گیاهان در فضای بسته مانند تراریوم مفیدتر است.
فواید زغال فعال برای گیاهان
مهم نیست شما زغال فعال را برای گلدان نیاز دارید یا برای مزارع کشاورزی یا گلخانه! زغال فعال به عنوان یک بهبود دهنده برای خاک می تواند میزان بازدهی و بهره وری محصولات شما را افزایش دهد. اما چگونه این امر ممکن است! فواید زغال فعال برای گیاهان بسیار زیاد است که برخی از آنها عبارتند از:
- کمک به تعدیل آب و سیستم زهکشی
- کمک به کود دهی مناسب و یکنواخت به مرور زمان
- تعدیل ph خاک و میزان اسیدیته آن
- کاهش میکروب ها و باکتری ها و بوی بد
- کاهش تجمع نمک در خاک
- افزایش نرخ حاصلخیزی خاک و سرعت رشد گیاه
- افزایش عمر گل های بریده شده
- جذب سموم (فلزات سنگین) و مواد مضر خاک و پساب‌های کشاورزی
- افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری ها
- افزایش چسباندن و ریشه های قوی برخی گیاهان
- کمک به تعدیل آب و سیستم زهکشی
همانطور که قبلا گفته شد زغال فعال یک ماده موثر برای بهبود آب در خاک برای گیاهان است. این مساله باعث می شود کربن فعال به عنوان یک سیستم زهکشی بتواند آب اضافی را در خود جذب کند و در مواقع ضروری به گیاه اضافه نماید. به بیان ساده تر، مانع از تنش های آبی زیاد یا کم می شود.
- کمک به کود دهی مناسب و یکنواخت به مرور زمان
یکی از موارد مهم برای رشد کشاورزی کود مناسب و به موقع است. کربن فعال با جذب املاح و کود از خاک می تواند به مرور زمان و به صورت موثر آنها را به خاک اضافه کند. این در حالی است که در خاک معمولی کود دهی ممکن است به صورت یک مرحله ای و زیاد اتفاق بیفتد که چندان موثر نباشد.
- تعدیل ph خاک و میزان اسیدیته آن
زغال فعال به عنوان ماده ای برای کاهش اسیدیته خاک بسیار موثر است. زغال چوب فعال می تواند اثرات منفی آفت کش و علف کش ها را حذف کند و در نتیجه خواص فیزیکی و بیولوژیکی خاک را بهبود ببخشد. با استفاده از این روش باکتری ها و بوهای نامطبوع نیز از بین می روند.
- کاهش میکروب ها و باکتری ها و بوی بد
زغال فعال یک تصفیه کننده طبیعی است که به دلیل ساختار متخلخل قادر است ملکول های مختلفی مانند گازها، مایعات و جامدات را جذب کند. میکروب ها، باکتری ها و مولکول های بوی بد به دلیل اندازه کوچک و قطبیت، به راحتی به منافذ زغال فعال نفوذ کرده و به آن می‌چسبند. همچنین، زغال فعال به طور انتخابی می توانند مولکول‌های خاصی را جذب کنند. به عنوان مثال، مولکول‌های آلی و قطبی مانند ترکیبات آلی فرار (VOCs) که عامل اصلی بسیاری از بوها هستند با زغال فعال می توانند پیوند قوی تری برقرار کنند و به صورت موثر حذف شوند. زغال چوب فعال با جذب و کاهش سطح اکسیژن موجود در محیط شرایط را بی هوازی می کند. این موضوع می تواند مانع از رشد و تکثیر میکروب ها و باکتری ها شود. توجه داشته باشید که کربن چوب فعال به منظور کنترل بو در محیط‌های پرورش دام و طیور و جذب گازهای بدبو و آمونیاک نیز استفاده می شود.
- کاهش تجمع نمک در خاک
خاک شور به عنوان یک مشکل رایج برای رشد گیاه محسوب می شود. زیرا نمک های موجود در خاک جذب آب را کاهش می دهند و مواد مغذی آن را از بین می برند و در نهایت باعث مرگ گیاه می شوند. زغال چوب فعال به عنوان یک ماده تعدیل کننده با جذب یون‌های سدیم، کلر و سایر یون‌های نمک موجود در خاک می تواند شوری خاک را کاهش دهد و باعث بهبود رشد گیاهان شود.
- افزایش نرخ حاصلخیزی خاک و سرعت رشد گیاه
زغال چوب فعال باعث حاصلخیزی خاک می شود و سرعت رشد گیاه را بیش از 127 درصد افزایش می دهد. علاوه بر این، مانع از فرسایش خاک می شود که بسیار ارزشمند است.
- افزایش عمر گل های بریده شده
اگر زغال فعال را به آب گلدان گل های بریده اضافه کنید، می‌توانید عمر آن ها را افزایش دهید. کربن فعال با جذب اتیلن که یک هورمون گازی است و به طور طبیعی توسط گیاهان تولید می‌شود از روند پیری و ریزش گلبرگ‌ها جلوگیری می کند. همچنین، زغال چوب فعال با جذب سایر مواد مضر میتواند از گزند باکتری‌ها، قارچ‌ها و مواد شیمیایی و آلودگی آب که می تواند باعث آسیب به ساقه گل شود جلوگیری کند. علاوه بر این، با تنظیم ph به ساقه برای بهبود جذب آب و مواد مغذی کمک میکند.
- جذب سموم (فلزات سنگین) و مواد مضر خاک
کربن فعال به راحتی می تواند خاک را در مدت زمان کمی از انواع آلاینده ها پاکسازی کند. برخی از پاکسازی های خاک که توسط کربن فعال امکان پذیر است عبارتند از: خاک‌های آلوده به نفت و مشتقات نفتی، آفت‌کش ها و حشره‌کش ها، فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم و کروم، جذب مولکول‌های بزرگ رنگ ها می باشد.
- افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری ها
زغال چوب فعال با جذب توکسین های قارچی و باکتریایی قادر است عوامل بیماری زا را جذب کرده و از آسیب به گیاهان جلوگیری کند. همچنین، طبق تحقیقات انجام شده برخی مطالعات نشان داده‌اند که کربن فعال میتواند سیستم ایمنی گیاه را افزایش داده و باعث تولید ترکیبات دفاعی در گیاه شود.
- افزایش چسباندن و ریشه های قوی برخی گیاهان
کربن فعال با تامین و حفظ اکسیژن در اطراف ریشه ها می تواند باعث بهبود و تقویت تنفش ریشه و ریشه زایی و چسبندگی گیاهان شود. به همین دلیل، زغال چوب فعال می تواند به روند تقویت سیستم ریشه گیاه کمک کند و مقاومت گیاه در برابر تنش های محیطی افزایش دهد. این موضوع بخصوص برای ارکیده بسیار عالی و موثر است. به صورت کلی، کاربردهای کربن فعال در زمینه تقویت ریشه زایی می تواند در قلمه زنی، کاشت بذر، کاشت گیاهان در گلدان باشد. در مرحله قلمه زنی کربن فعال می تواند باعث بهبود ریشه زایی قلمه شود. در مرحله بذر می تواند باعث افزایش رشد جوانه زنی بهتر بذر و سریع تر نهال شود.
روش‌های استفاده از کربن فعال در کشاورزی
- کربن فعال به صورت مستقیم به شکل پودر یا گرانول به خاک اضافه می شود.
- کربن فعال را در آب حل کرده و پس از گذست مدتی محلول را از صافی عبور داده و از آن برای آبیاری استفاده کنید. این روش بیشتر به منظور تصفیه اب کشاورزی حذف کلر و مواد آلی، بهبود کیفیت آب و افزایش جذب مواد مغذی مورد استفاده قرار می گیرد.
- بذرها را با محلول رقیق کربن فعال آغشته کرده و سپس برای کاشت آماده می کنند. این روش بیشتر به منظور محافظت از بذر در برابر عوامل بیماری زا، بهبود جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاه استفاده می شود.
- کربن فعال را می توان در فیلترهای سیستم هیدروپونیک قرار داده تا محلول غذایی را تصفیه کنند. این روش بیشتر به منظور حذف مواد مضر و بهبود رشد ریشه استفاده می شوند.
نکات مهم برای کربن فعال در کشاورزی
- انتخاب نوع کربن فعال در کاربردهای کشاورزی مهم است. زیرا هر کدام از اشکال کربن فعال می توانند میزان سطح و سرعت جذب متفاوتی داشته باشند. میزان بزرگی و کوچکی کربن فعال بر سرعت و میزان جذب تاثیرگذار است.
- بررسی مقدار مصرف کربن فعال برای خاک که وابسته به نوع گیاه، میزان آلودگی و کاربرد استفاده دارد.
- بررسی مدت زمان حفظ کارایی کربن اکتیو و تعیین حدودی زمان تعویض به منظور عملکرد بهتر ان لازم است.
هزینه کربن فعال در کشاورزی
هزینه کربن فعال در کشاورزی به عوامل مختلفی وابسته است که عبارتند از: نوع کربن فعال که از کدام پسماند زیستی باشد، میزان درجه خلوص و کیفیت آن، اندازه و شکل کربن که می تواند پودری، گرانولی یا میله ای باشد. نوع برند انتخابی که می تواند معتبر و معروف باشد، هزینه های حمل و نقل، کربن فعال خارجی یا داخلی باشد. همه این موارد میتواند قیمت کربن فعال در زمینه کشاورزی را افزایش دهد. برای اطلاع دقیق از هزینه و قیمت کربن اکتیو در کشاورزی می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
